یزید بن معاویه که به گواهی تاریخ اشتهار به شرابخواری و بوزینه‌بازی داشت و بر خلاف پدرش حتی تظاهر به اسلام نیز نمی‌کرد و علنا حرمت الهی را می‌شکست، بر تخت خلافت نشست و به زور شمشیر از همه مسلمانان، حتی فرزند رسول‌ خدا ^(ص) خواست تا با او بیعت کنند.

یزید بن معاویه حضرت امام حسین ^(ع) را که با او بیعت نکرد، تکفیر و دستور قتل آن حضرت را در موسم حج و در خانه امن الهی صادر نمود. امام حسین ^(ع) با زن و فرزندان و اقربا حج را نیمه‌تمام گذاشت و از مکه رهسپار عراق گردید. سپاهیان یزید در مسیر حرکت حضرت راه را بر کاروانیان بسته و آب را بر آنان دریغ کردند در حالی که امام ^(ع) دستور داده بود اسبان سپاهیان دشمن را سیراب نمایند.

یزید در کربلا سپاه چند ده‌ هزار نفری را به جنگ سپاه چند ده نفره امام حسین ^(ع) فرستاد و طی کمتر از دو روز ضد بشری‌ترین صحنه تاریخ را آفرید. فرزند رسول‌الله ^(ص) را به همراه همه مردان همراهش شهید، سرهای شهدا را از تن جدا و همه زنان و بچه‌های حرم را به اسارت بردند.

در نهضت حسینی عوامل متعددی دخالت داشت و امام حسین (ع) در مقابل آنها عکس‌العمل داده نشان است. عامل امتناع از بیعت با یزید، دعوت مردم کوفه از امام و مبارزه امام با منکرات.

عامل بیعت

یزید بن معاویه پس از مرگ معاویه از جمله به حاکم مدینه نامه نوشت تا از امام حسین ^(ع) نیز بیعت بگیرد ولی امام بیعت با یزید را رد کرد.

امام حسین ^(ع) وقتی از حضرتش برای یزید بیعت خواستند، رو به ولید فرمود: «ما اهل بیت نبوت، معدن رسالت، ... هستیم ... و یزید مردی فاسق و شرابخوار و قاتل نفوس محترم بوده و کسی است که علنا به فسق می پردازد و شخصی چون من با چون اویی بیعت نخواهم کرد.»

مفسده‌های بیعت با یزید

1 – تثبیت خلافت موروثی: معاویه که بعد از صلح ظاهری با امام حسن ^(ع) از موروثی‌کردن خلافت و معرفی پسرش یزید به عنوان جانشین خود ناامید بود، با حیله مغیره به این کار تن داد.

2 - شخصیت خاص یزید: یزید جوانی فاسد، فاجر و متظاهر و متجاهر به  فسق بود و شایستگی سیاسی هم نداشت.

عامل دعوت مردم کوفه

امام حسین ^(ع) بعد از این که بیعت با یزید را نپذیرفت، رهسپار مکه گردید. نامه‌های مردم کوفه که به نقل تاریخ به هجده هزار می‌رسید و از امام دعوت کرده بودند، در مکه به دست امام رسید.

عامل امر به معروف و نهی از منکر

امام حسین ^(ع) که در مدینه بیعت با یزید را رد کرده بود وصیت‌نامه نوشت و به دست محمد حنفیه که قدرت جهاد نداشت داد. امام در آن وصیت‌نامه قیام خود را اصلاح‌طلبی و امر به معروف و نهی از منکر اعلام کرده است.

اهمیت عوامل دخیل در نهضت حسینی

امام حسین ^(ع) با یزید بیعت نکرد و به مکه مهاجرت نمود. این شروع قیام ایشان بود. بعد از یکی دو ماه، خبر به مردم کوفه رسید و امام را به کوفه دعوت کردند. اینها در درجه دوم و سوم اهمیت قیام است ولی امر به معروف و نهی از منکر عامل درجه اول قیام حسین ^(ع) است.

منابع

1 - جعفریان رسول، تاریخ سیاسی اسلام، ج 3

2 - مطهری مرتضی، حماسه حسینی، ج 1، انتشارات صدرا، چاپ پنجم/1386 و ج 2، چاپ اول 1364

پاورقی